Το στροφικό πέταλο του ώμου αποτελείται από τον υπερακάνθιο, τον υπακάνθιο, τον ελλάσονα στρογγύλο και τον υποπλάτιο τένοντα. Όλοι μαζί, ως μία ισχυρή ένωση, δημιουργούν το στροφικό πέταλο που εξασφαλίζει την ανύψωση και την έσω-έξω στροφή του χεριού.
Η ρήξη του στροφικού πετάλου (rotator cuff) μπορεί να προκύψει από πτώση και τραυματισμό του ώμου ή από χρόνια τενοντίτιδα. Οι ρήξεις τενόντων συμβαίνουν συχνότερα με την ηλικία λόγω φθοράς. Ενώ μια ρήξη τένοντα είναι σπάνια κάτω των 50 ετών, κάθε τρίτο άτομο στην ηλικιακή ομάδα άνω των 70 ετών επηρεάζεται. Οι καθημερινές κινήσεις ή τα μικροατυχήματα συνήθως αρκούν για να σχίσουν έναν τένοντα που είχε προηγουμένως καταστραφεί. Λίγο μετά το σχίσιμο, υπάρχει πόνος σε συνδυασμό με αδυναμία κίνησης. Μετά την οξεία φάση, ο ασθενής συνήθως υποφέρει από πόνο όταν κάνει κινήσεις του ώμου προς τα πάνω και απλώνοντας τα χέρια, ανάλογα με το είδος του τένοντα ή των τενόντων του στροφικού πετάλου έχουν κοπεί. Προκαλεί περιορισμό των κινήσεων και εμποδίζει απλές καθημερινές δραστηριότητες αυτοεξυπηρέτησης.
Η ρήξη των τενόντων του στροφικού πετάλου μπορεί να είναι μερική ή ολική. Η διάγνωση προκύπτει από την κλινική εξέταση και από ακτινογραφία, μαγνητική τομογραφία, υπερηχογράφημα. Η θεραπεία είναι ατομική και εξαρτάται από την ηλικία, τις λειτουργικές απαιτήσεις του ασθενούς, το μέγεθος της ρήξης και την ποιότητα του ιστού.
Εάν διαπιστωθεί ότι ο ασθενής διατηρεί ένα λειτουργικό εύρος κίνησης, επαρκή μυϊκή ισχύ και ο πόνος του αντιμετωπίζεται με αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη, τότε επειδή οι ρήξεις είναι μικρής έκτασης ή μερικές ρήξεις τότε μπορεί να επιλεγεί η συντηρητική αντιμετώπιση. Αυτή περιλαμβάνει ξεκούραση του ώμου με ιμάντα και στη συνέχεια με ειδικό πρόγραμμα φυσικοθεραπείας για την ενδυνάμωση του στροφικού πετάλου και των σταθεροποιητών της ωμοπλάτης. Όμως ο ώμος πρέπει να προστατεύεται από βίαιες κινήσεις και μεγάλης έντασης πιέσεις διότι η αποκόλληση μπορεί να συνεχιστεί και να χρειαστεί επέμβαση αργότερα. Ακολουθεί ειδική φυσικοθεραπεία μετά από 4 εβδομάδες.
Οι νεότεροι ασθενείς με υψηλές λειτουργικές απαιτήσεις και καλή ποιότητα τένοντα αντιμετωπίζονται συνήθως χειρουργικά. Στόχος της επέμβασης είναι η ραφή του τένοντα χωρίς τάση, σε ανατομική θέση.
Αρθροσκοπική επέμβαση ρήξης στροφική πετάλου
Εάν η ρήξη των τενόντων είναι ολική, τότε η αντιμετώπιση είναι χειρουργική για την αποκατάσταση της ακεραιότητας του στροφικού πετάλου. Η επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά με συρραφή των τενόντων που έχουν υποστεί βλάβη για αποφυγή σοβαρού τραυματισμού των μυών της ωμικής ζώνης.
Εάν η επέμβαση πραγματοποιηθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα μετά την ρήξη, αποφεύγεται η εκφύλιση του τένοντα και ο ώμος αποκαθίσταται με εξαιρετικά αποτελέσματα. Η πρώτη άγκυρα ραφής τοποθετείται στο όριο χόνδρου-οστού και τα άκρα του ράμματος περνούν από αυτόν τον τένοντα. Αυτή η διαδικασία στη συνέχεια επαναλαμβάνεται με μια δεύτερη άγκυρα ράμματος. Τέλος, τα άκρα του νήματος δένονται με κόμπους και ο τένοντας αγκιστρώνεται σταθερά στο οστό.
Με την αρθροσκοπική επέμβαση αποφεύγεται η δυσκαμψία η οποία είναι συνηθέστερη στις κλασικές ανοιχτές επεμβάσεις του ώμου. Η νοσηλεία μετά την αποκατάσταση του τένοντα είναι συνήθως μια μέρα. Εάν πραγματοποιηθεί η χειρουργική θεραπεία και η θεραπεία παρακολούθησης που περιγράφεται, το 80% των ρήξεων του τένοντα μπορεί να επουλωθεί. Ο πόνος βελτιώνεται ή εξαφανίζεται στο 90 % των περιπτώσεων.
Η αποκατάσταση του στροφικού πετάλου απαιτεί αποθεραπεία διάρκειας μηνών κατά τη διάρκεια της οποία δεν πρέπει να τεθεί σε κίνδυνο η συρραφή και να οδηγήσει σε νέα ρήξη, ταυτόχρονα με ειδικές ασκήσεις φυσικοθεραπείας που ξεκινούν από ήπιας μορφής ασκήσεις και εντείνονται ανάλογα με τους τένοντες που έχουν υποστεί ρήξη.
Για την παρακολούθηση της αποθεραπείας πρέπει να ληφθεί υπόψιν ότι η σταθερότητα της ραφής του τένοντα αυξάνει αργά με την πάροδο του χρόνου λόγω της αργής εσωτερικής ανάπτυξης του τένοντα. Μετά από 6 εβδομάδες, η σταθερότητα του ράμματος του τένοντα είναι μόνο το 30 % ενός υγιούς τένοντα και φτάνει σε πλήρη σταθερότητα μόνο μετά από 5-6 μήνες. Για το λόγο αυτό, ο ώμος στηρίζεται σε ένα μαξιλάρι αέρα τις πρώτες 6 εβδομάδες και αφήνεται να κινείται μόνο παθητικά. Από την 7η εβδομάδα, επιτρέπονται οι ενεργές κινήσεις και οι καθημερινές κινήσεις (π.χ. οδήγηση αυτοκινήτου) μπορούν να συνεχιστούν.
Το επίκεντρο της θεραπείας παρακολούθησης είναι πλέον η αποκατάσταση της ελεύθερης κινητικότητας. Από τη 13η εβδομάδα επιτρέπεται η έναρξη των ασκήσεων ενδυνάμωσης, τηρώντας αυστηρά το όριο του πόνου. Μετά από 5 μήνες, η θεραπεία ολοκληρώνεται με πλήρη φόρτιση βάρους.
