Ρήξη πρόσθιου χιαστού συνδέσμου (ΠΣΧ)

Ο πρόσθιος χιαστός σύνδεσμο (ΠΧΣ) σταθεροποιεί το γόνατο περιορίζοντας την πρόσθια ολίσθηση της κνήμης και τη στροφή. Βρίσκεται στο κέντρο του γόνατος, αποτελείται από πυκνό συνδετικό ιστό (κυρίως κολλαγόνο τύπου Ι) και ενώνει το μηρό με την κνήμη.

Όταν το γόνατο υποστεί μια βίαιη, απότομη, στροφική κίνηση του μηρού επάνω στην κνήμη, η ενέργεια είναι μεγαλύτερη από αυτόν που μπορεί να απορροφήσει ο ΠΧΣ με αποτέλεσμα να υφίσταται ρήξη. Πολύ συνηθισμένη είναι η στροφή πάνω σε λυγισμένο γόνατο, όπως η απότομη αλλαγή κατεύθυνσης σε αθλήματα όπως το ποδόσφαιρο ή το μπάσκετ.

Η ρήξη του πρόσθιου χιαστού, αναλόγως της βαρύτητας του τραυματισμού, μπορεί να συνοδεύεται και από ρήξη μηνίσκου, ρήξη οπισθίου χιαστού συνδέσμου, ρήξη πλάγιων συνδέσμων και οστεοχόνδρινη βλάβη, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει σημαντική αστάθεια και δυσλειτουργία της άρθρωσης του γόνατος.

Συνήθως αναφέρεται από τους αθλητές ότι τη στιγμή της ρήξης ακούστηκε ο χαρακτηριστικός ήχος ότι κάτι έχει κοπεί. Υπάρχει πόνος και διόγκωση του γόνατος λόγω της συλλογής αίματος στην άρθρωση. Το εύρος της κίνησης του γόνατος μειώνεται σημαντικά. Μετά από λίγες εβδομάδες το αίμα στην άρθρωση αρχίζει να απορροφάται, ενώ τα συμπτώματα μπορεί να υποχωρήσουν και ο ασθενής ενδέχεται να είναι ικανός να επιστρέψει στις καθημερινές του δραστηριότητες χωρίς ιδιαίτερες ενοχλήσεις. Ωστόσο, ενδεχομένως θα νοιώθει αστάθεια στο γόνατο και θα φοβάται ότι αυτό μπορεί να φεύγει από τη θέση του.

Η ρήξη του ΠΧΣ δεν έχει τη δυνατότητα για αυτόματη επούλωση κάτι που σημαίνει ότι μετά από αυτή, η συνεισφορά του συγκεκριμένου χιαστού συνδέσμου στη σταθερότητα του γόνατος, παύει να υπάρχει.

Η αποκατάσταση του πρόσθιου χιαστού συνδέσμου μπορεί να προστατεύει τους μηνίσκους και τις υπόλοιπες σημαντικές ανατομικές δομές του γόνατος από περαιτέρω βλάβη και να μειώνει την πιθανότητα εκδήλωσης πρώιμης οστεοαρθρίτιδας τα επόμενα χρόνια. Μακροπρόθεσμα, αυτό σημαίνει καλύτερη ποιότητα ζωής για τον ασθενή, δυνατότητα να συμμετάσχει ξανά σε αθλητικές δραστηριότητες και αποφυγή ανάγκης για ένα επιπλέον χειρουργείο (Ολική αρθροπλαστική γόνατος) σε νεαρή ηλικία.

Η διάγνωση της ρήξης του ΠΧΣ γίνεται με δοκιμασίες από τον Ορθοπεδικό κατά την κλινική εξέταση και με μαγνητική τομογραφία γόνατος.

Η θεραπεία της ρήξης του ΠΧΣ είναι χειρουργική για τους αθλητές αλλά σε μεγάλο βαθμό και για νέους, δραστήριους ανθρώπους. Ο χιαστός που έχει υποστεί ρήξη θα πρέπει να αντικατασταθεί με μόσχευμα νέου ΠΧΣ. Η συνδεσμοπλαστική του ΠΧΣ διαφέρει σε κάθε άτομο, ως προς τις επιμέρους τεχνικές που εφαρμόζονται και ως προς το μόσχευμα. Η σωστή επιλογή γίνεται ανάλογα με το είδος της αθλητικής δραστηριότητας, την ηλικία, το εάν υπάρχουν προηγηθείσες επεμβάσεις στο ίδιο γόνατο, ο σωματότυπος, το φύλο κ.α.

Μοσχεύματα

Για την ενίσχυση του ρηχθέντος πρόσθιου χιαστού συνδέσμου, χρησιμοποιείται κυρίως αυτομόσχευμα (δηλαδή λαμβάνεται ιστός από τον ίδιο τον ασθενή). Οι επιλογές των αλλομοσχευμάτων (δηλαδή μοσχευμάτων από πτωματικό δότη) και των συνθετικών μοσχευμάτων αποτελούν λύση ανάγκης και είναι λιγότερο συνηθισμένες. Το μόσχευμα, συνήθως αποτελείται από τένοντες που λαμβάνονται από το ίδιο γόνατο κατά τη διάρκεια της επέμβασης.

Αυτομοσχεύματα λαμβάνονται από διαφορετικά σημεία:

Ο τένοντας του τετρακεφάλου είναι ένας τένοντας, που χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο τα τελευταία χρόνια . Μπορούμε να τον χρησιμοποιήσουμε είτε με οστικό τεμάχιο από την επιγονατίδα, είτε χωρίς οστικό τμήμα. Οι τελευτείς μελέτες έχουν δείξει ότι τα ποιοτικά χαρακτηριστικά του υπερέχουν έναντι όλων των άλλων μοσχευμάτων.
Το κεντρικό τμήμα του επιγονατιδικού τένοντα αποτελεί την συνηθέστερη επιλογή. Αυτό συμβαίνει επειδή το μόσχευμα από τον επιγονατιδικό τένοντα περιλαμβάνει εκτός από τένοντα και οστικά τεμάχια στα δύο άκρα του. Είναι προτιμητέο, διότι η καθήλωση του μοσχεύματος μέσα στα οστικά τούνελ που δημιουργεί στο μηρό και στην κνήμη ο Ορθοπεδικός, φέρνει σε επαφή οστό με άλλο οστό. Δημιουργεί έτσι τις προϋποθέσεις για ταχύτερη ενσωμάτωση του μοσχεύματος , για καλύτερη και πιο σταθερή επούλωση. Υπάρχουν και μειονεκτήματα του μοσχεύματος του επιγονατιδικού τένοντα: Το συχνό φαινόμενο η αφαίρεση του μοσχεύματος να προκαλεί συνεχή πρόσθιο πόνο στο γόνατο και μεγαλύτερη νοσηρότητα. Επίσης, επηρεάζεται ο εκτατικός μηχανισμός του γόνατος. Μειώνεται το εύρος της κίνησής του μετά από την επέμβαση σε ένα αριθμό ατόμων που είναι μεγαλύτερος από ό,τι σε περίπτωση επιλογής αυτομοσχεύματος από τους οπίσθιους μηριαίους τένοντες
Οι οπίσθιοι μηριαίοι τένοντες (ημιτενοντώδης & ισχνός προσαγωγός) δεν διαθέτουν οστικά τεμάχια στα άκρα και αυτό καθυστερεί την ενσωμάτωσή τους στα οστικά τούνελ. Διαθέτει όμως τη δυνατότητά αναδίπλωσής του, δημιουργώντας μόσχευμα τετραπλής δέσμης (quadrupled) με πολύ ισχυρή αντοχή. Σε ορισμένες περιπτώσεις και μεγαλύτερη του μοσχεύματος του επιγονατιδικού τένοντα. Έχει μικρότερη νοσηρότητα από τον επιγονατιδικό τένοντα και η τελική καθήλωση του μοσχεύματος είναι εξίσου ικανοποιητική.

Αρθροσκοπική συνδεσμοπλαστική

Η επέμβαση γίνεται αρθροσκοπικά για να επιτευχθεί το ελάχιστο χειρουργικό τραύμα στο γόνατο και η ταχύτερη επάνοδος στις δραστηριότητες. Προϋπόθεση αποτελεί η βέλτιστη ανατομική τοποθέτηση του μοσχεύματος του ΠΧΣ στο μηρό, διότι αστοχία στην τοποθέτηση του μοσχεύματος ανατομικά οδηγεί σε πιο πτωχά αποτελέσματα και, ενδεχομένως ο ασθενής να χρειαστεί εκ νέου χειρουργική αποκατάσταση στο μέλλον.

Η πλέον σύγχρονη αντιμετώπιση είναι το μόσχευμα του ΠΧΣ να τοποθετηθεί στην φυσιολογική, ανατομική θέση στο μηρό, όπου ακριβώς βρίσκεται ο χιαστός που έχει κοπεί. Αυτό επιτυγχάνεται με ένα οστικό τούνελ στον μηρό ανεξάρτητα από το οστικό τούνελ στην κνήμη. Το μόσχευμα επειδή τοποθετείται στη φυσιολογική του θέση εξασφαλίζει σταθερότητα τόσο στην πρόσθια ολίσθηση της κνήμης σε σχέση με το μηρό όσο και στροφική σταθερότητα του γόνατος, όπως ισχύει και στον φυσιολογικό ΠΧΣ.

Μετά την αρθροσκοπική συνδεσμοπλαστική, ο Δρ. Χρ. Κούκος εφαρμόζει σε νέους ασθενείς ή αθλητές ή σε περιπτώσεις αναθεώρησης, μία επιπρόσθετη τεχνική, η οποία αυξάνει τη σταθερότητα του γόνατος και προστατεύει το μόσχευμα από μια νέα ρήξη. Η τεχνική αυτή γίνεται με μια μικρή τομή στην έξω πλευρά του γόνατος και ονομάζεται τροποποιημένη κατά Ellison εξωαρθρική τενόδεση (Lateral Extra-Articular tenodesis – LET modified Ellison technique). Ο συνδυασμός των δύο τεχνικών έχει δείξει πολύ καλύτερα αποτελέσματα.

Επικοινωνήστε με έναν ειδικό

Ινστιτούτο Πόνου & Αρθροσκοπήσεων Αγκώνα, Ώμου, Γόνατος, Ισχίου

ΧΡΗΣΤΟΣ ΚΟΥΚΟΣ | ΙΩΑΝΝΗΣ ΒΕΖΥΡΓΙΑΝΝΗΣ

Οι πιο προηγμένες διεθνώς, πιστοποιημένες αρθροσκοπικές επεμβάσεις

Συντηρητικές & ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες Πόνου