Τα χαλαρά σώματα των αρθρώσεων προκαλούνται από βλάβη του χόνδρου στην άρθρωση ή από σπασμένα οστικά προσαρτήματα (οστεόφυτα). Μια σπάνια ασθένεια είναι ο σχηματισμός αρθρικών σωμάτων στην ίδια του αρθρικού υμένα, που ονομάζεται χονδρομάτωση.
Ανεξάρτητα από το ποια είναι η αιτία των σωμάτων των αρθρώσεων, μπορούν να βλάψουν περαιτέρω τον αρθρικό χόνδρο και την άρθρωση και έτσι να πυροδοτήσουν την εξέλιξη της φθοράς της άρθρωσης, την αρθροπάθεια.
Τα ελεύθερα σώματα κυκλοφορούν μέσα στην άρθρωση και δημιουργούν σοβαρά προβλήματα όταν βρεθούν σε σημείο που μπορεί να κάνουν μία άρθρωση να «κλειδώσει», δηλαδή να μη λειτουργεί σε πλήρη έκταση και κάμψη.
Τα ελεύθερα αυτά σώματα εμφανίζονται κυρίως στις αρθρώσεις της ποδοκνημικής, του αγκώνα και του γόνατος. Στα πόδια των αθλητών, εμφανίζονται στο πρόσθιο χείλος της κνήμης ή του αστραγάλου, εξαιτίας πολλαπλών διαστρεμμάτων. Μερικές φορές, όταν τα ελεύθερα σώματα είναι μεγάλα, μπορούν να ψηλαφηθούν και εξωτερικά.
Η ύπαρξη των ελεύθερων σωμάτων μέσα στην άρθρωση εκδηλώνεται με πόνο στην άρθρωση κατά την κίνηση και φλεγμονή, η οποία προκαλεί συλλογή υγρού. Σταδιακά, προκαλεί την αδυναμία πλήρους έκτασης της άρθρωσης. Εάν είναι μεγαλύτερα, προκαλούν διάβρωση των αρθρικών επιφανειών και εκφυλιστική αρθρίτιδα όταν συνδυάζονται με τη χαλάρωση της άρθρωσης είναι πολύ πιθανό να επιτείνουν την εκφυλιστική οστεοαρθρίτιδα.
Η ακτινογραφία της άρθρωσης δείχνει την ύπαρξη ελεύθερων σωμάτων.
Η συντηρητική θεραπεία δεν ενδείκνυται κατ’ αρχήν, αλλά είναι δυνατή εάν τα συμπτώματα είναι ασήμαντα. Κατά κανόνα, συνιστάται η επέμβαση αφαίρεσης του σώματος της άρθρωσης και καθαρισμού του βασικού προβλήματος πριν προκαλέσουν κλείδωμα και βλάβη στην άρθρωση.
Η σύγχρονη, ελάχιστα παρεμβατική τεχνική, είναι η αρθροσκόπηση, η οποία μπορεί να ανακουφίσει γρήγορα από τον πόνο και την περιορισμένη κίνηση που προκαλείται από τα ελεύθερα σώματα των αρθρώσεων.
Ο εξειδικευμένος στην αρθροπλαστική Ορθοπεδικός Χειρουργός εισάγει στην άρθρωση μέσω μίας τομής 0,5 εκατοστού μία κάμερα και ειδικά μικροεργαλεία με τα οποία αφαιρεί όσα τεμάχια βρίσκονται ήδη μέσα στην άρθρωση αλλά και όσα είναι έτοιμα να αποσπαστούν, ενώ ελέγχει όλη την άρθρωση ώστε εάν έχουν προκληθεί τυχόν βλάβες να τις διορθώσει.
Εάν τα ελεύθερα σώματα δημιουργήθηκαν λόγω ρευματοειδούς αρθρίτιδας διενεργεί και αφαίρεση του αρθρικού υμένα που φλεγμαίνει (υμενεκτομή).
Εάν από την άρθρωση έχει σπάσει τεμάχιο χονδρινό ή οστεοχόνδρινο και η επέμβαση γίνει άμεσα, μπορεί το τεμάχιο να επανατοποθετηθεί στη θέση του και να καθηλωθεί με βιοαπορροφήσιμα υλικά ώστε να επιτευχθεί η επανασυγκόλληση.
Η επέμβαση είναι σύντομη, αναλόγως του περιστατικού ο ασθενής μπορεί να αναχωρήσει από την κλινική και αυθημερόν, ο χρόνος αποκατάστασης και επούλωσης είναι μικρός, δεν υπάρχει μετεγχειρητικός πόνος, και ο ασθενής συνήθως επιστρέφει σύντομα στις δραστηριότητές του. Αναλόγως της άρθρωσης (π.χ ποδοκνημική), μπορεί να απαιτηθεί και περίοδος προσαρμογής με φυσιοθεραπεία, ιδιαίτερα εάν αφορά σε αθλητική δραστηριότητα μεγάλης έντασης.
Ο Δρ. Χρήστος Κούκος, είναι ένας από τους 3-4 Ορθοπεδικούς σε όλη την Ευρώπη και ο μοναδικός στην Ελλάδα που εφαρμόζει ειδικές αρθροσκοπικές τεχνικές στον αγκώνα, στον ώμο και στο γόνατο και είναι πιστοποιημένος αρθροσκόπος χειρουργός και εκπαιδευτής χειρουργών στην αρθροσκοπική τεχνική.
