Μέσα στην άρθρωση του ισχίου, υπάρχει η κυκλική υποδοχή της κοτύλης στην οποία εισέρχεται και «κουμπώνει» η κεφαλή του μηριαίου οστού η οποία έχει τη μορφή μπάλας. Την επιφάνεια της μηριαίας κεφαλής και της υποδοχής καλύπτει ο αρθρικός χόνδρος και της κοτύλης, ο επιχείλιος χόνδρος. Οι χόνδροι απορροφούν την τριβή, τους κραδασμούς των οστών και διευκολύνει να κινούνται ομαλά το ένα οστό μέσα στο άλλο, σφραγίζοντας την άρθρωση και εξασφαλίζοντας τη σταθερότητά της κατά την κίνηση.
Το σύνδρομο πρόσκρουσης ισχίου ή κοτυλομηριαίας πρόσκρουσης (FAI), είναι η κατάσταση όπου η μηριαία κεφαλή έχει μετακινηθεί με αποτέλεσμα να εμποδίζει την φυσιολογική κίνηση της μέσα στην υποδοχή της κοτύλης. Επειδή το μηριαίο οστό δεν εφαρμόζει σωστά προκαλεί δυσκολία και περιορισμό στις κινήσεις και σε βάθος χρόνου, φθορά, τραυματισμό και ρήξη (σχίσιμο) του επιχειλίου χόνδρου και του αρθρικού χόνδρου της κοτύλης. Ο τραυματισμός του χόνδρου προκαλεί οστεόφυτα και τη σταδιακή καταστροφή της άρθρωσης.
Το σύνδρομο πρόσκρουσης ισχίου έχει ως πιθανότερη αιτία την κακή ανάπτυξη των οστών εμβρυακά ή στην παιδική ηλικία. Ωστόσο, μέχρι να προκαλέσει βλάβη και πόνο, δεν εντοπίζεται. Αφορά εξίσου σε άτομα και των δύο φύλων, εκδηλώνεται σε όλες τις ηλικίες, προκαλεί νωρίτερα βλάβη σε αθλούμενους.
Ειδικότερα, τα αίτια που προκαλούν το σύνδρομο πρόσκρουσης του ισχίου είναι ένα κατάγματα ισχίου που έχει πωρωθεί σε κακή θέση ή οι παθήσεις: Επιφυσιολίσθηση της μηριαίας κεφαλής, οι νόσοι Leg-Perthes-Calvé και Coxa magna, δυσπλασία ισχίου, ιδιοπαθής οπίσθια κλίση της κοτύλης.
Συμπτώματα του συνδρόμου πρόσκρουσης ισχίου
Τα πιο συνηθισμένα συμπτώματα της μηροκοτυλιαίας πρόσκρουσης είναι:
- Ο πόνος, οξύ σε ορισμένες κινήσεις ή σταθερός στην πρόσθια άνω επιφάνεια του μηρού (ριζομήριο).
- Η δυσκαμψία κυρίως στην έσω στροφή και μετά από βαθύ κάθισμα ή οκλαδόν
- Η αδυναμία συγκράτησης του ισχίου που προκαλεί χωλότητα
Το σύνδρομο πρόσκρουσης του ισχίου διακρίνεται σε 3 διαφορετικούς τύπους:
- Pincer: στον τύπο αυτό η πρόσκρουση γίνεται λόγω βλάβης στην οστική προεξοχή της κοτύλης
- Cam: Όταν η οστική προεξοχή βρίσκεται στην κεφαλή του μηριαίου, συνήθως στο πρόσθιο τμήμα της.
- Ο μικτός τύπος όπου συνυπάρχει πλεονάζον οστό τόσο στην κοτύλη όσο και στο μηριαίο οστό.
Διάγνωση του συνδρόμου πρόσκρουσης ισχίου
Η διάγνωση γίνεται με κλινική εξέταση από έμπειρο Ορθοπεδικό διότι συχνά η διάγνωση στα αρχικά στάδια αποδίδεται εσφαλμένα σε τενοντίτιδα, μυϊκή θλάση, τροχαντηρίτιδα κ.α. Ο Ορθοπεδικός διενεργεί το τεστ πρόσκρουσης στην κάμψη και έσω στροφή. Εάν διαπιστώσει πιθανό σύνδρομο πρόσκρουσης, μπορεί να εγχύσει αναισθητικό φάρμακο στην άρθρωση του ισχίου και εφόσον αυτή σταματήσει να πονά, προκύπτει ως επιβεβαίωση. Τότε, ζητά τη διενέργεια μαγνητικής τομογραφία ή και 3 D αξονικής για λεπτομερή καταγραφή των αιτίων της βλάβης, ιδιαίτερα όταν αφορά σε νεαρούς και αθλούμενους.
Η θεραπεία, αναλόγως του μεγέθους της βλάβης, την ηλικία και το επάγγελμα του ασθενούς, μπορεί να είναι συντηρητική ή χειρουργική.
Η συντηρητική θεραπεία περιλαμβάνει περιορισμό της φόρτισης της άρθρωσης, παυσίπονα και αντιφλεγμονώδη για την αντιμετώπιση του πόνου αλλά όχι για συνεχή χρήση και ειδική φυσικοθεραπεία για βελτίωση του εύρους της κίνησης χωρίς πόνο.
Ωστόσο, κανένα από τα παραπάνω δεν αντιμετωπίζει το πρόβλημα και η βλάβη συνεχίζεται. Είναι προτιμότερο να γίνει εγκαίρως, σε αρχικό στάδιο η επέμβαση ώστε να διασωθεί από την φθορά και την καταστροφή της η άρθρωσης.
Επεμβατική θεραπεία του συνδρόμου πρόσκρουσης ισχίου
Η σύγχρονη χειρουργική θεραπεία είναι ελάχιστα επεμβατική και γίνεται αρθροσκοπικά, με τοπική αναισθησία. Η αρθροσκόπηση γίνεται με δύο μικρές οπές των 0,5 χιλιοστών στο δέρμα από όπου εισάγονται στην άρθρωση το αρθροσκόπιο που φέρει ισχυρή κάμερα και ειδικά αρθροσκοπικά μικροεργαλεία. Με πλήρη όραση εκ μέρους του ιατρού, αφαιρείται το οστικό τεμάχιο της μηριαίας κεφαλής ή της κοτύλης ή και τα δύο όταν προκαλούν το σύνδρομο πρόσκρουσης και ταυτόχρονα αντιμετωπίζονται τυχόν χόνδρινες βλάβες. Δεν τραυματίζονται οι μύες και οι τένοντες στο σημείο, επιτρέποντας έτσι ταχύτερη ανάρρωση και πιο αποτελεσματική θεραπεία.
Ο ασθενής μπορεί να επιστρέψει αυθημερόν στο σπίτι του. Η αποθεραπεία περιλαμβάνει ξεκούραση του ισχίου για ένα μήνα και ειδική φυσικοθεραπεία.
Εάν οι βλάβες στο ισχίο είναι πολύ προχωρημένες με εγκατεστημένες αλλοιώσεις τελικού σταδίου οστεοαρθρίτιδας, τότε η ενδεδειγμένη επέμβαση είναι η ολική αρθοπλαστική του ισχίου.